Open brief aan Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (Min. R. Knops), met het verzoek antwoord te geven op openstaande vragen.

Inhoud van de brief, verstuurd op 4 maart 2020;

Er is nog veel onduidelijkheid over de aanpak van de problemen die Nederlanders in het buitenland ervaren met DigiD. Hierover hebben wij, Stichting GOED, al vaker contact gehad, met de betreffende instanties. Graag horen wij, als de belangenorganisatie voor Nederlanders in het buitenland  (www.stichtinggoed.nl), wat de stand van zaken is bij het vinden van oplossingen.

Stichting GOED bracht in mei 2019 een DigiD rapport uit n.a.v. een wereldwijde enquête. Uit het onderzoek blijkt dat de grootste problemen en frustraties waar Nederlanders in het buitenland tegen aanlopen zijn; de verplichte tweestapsverificatie, een nieuw telefoonnummer koppelen, de afstanden die afgelegd moeten worden en het beperkte aantal locaties voor het ophalen van een activeringscode.

Een volledig overzicht van de bevindingen vindt u in het rapport.  https://www.stichtinggoed.nl/DigiD_results.pdf

Naar aanleiding van dit rapport spraken wij met UWV, die ten tijde van de enquête de tweestapsverificatie verplicht hadden gesteld en Logius. Er was begrip voor de problemen, maar men kon op korte termijn geen  oplossing aanbrengen.

Met DigiD is nog geprobeerd een complexe workaround toe te passen om een nieuw telefoonnummer te kunnen koppelen.  De DigiD app zou een oplossing kunnen bieden, echter de ID-check functie in de DigiD app bleek niet te werken voor in het buitenland uitgegeven paspoorten. De persoonsgegevens van vertrokken Nederlanders staan namelijk in de RNI en deze kan de DigiD app niet verifiëren.

We begrijpen dat digitale ontwikkelingen complex zijn en dat veiligheidsmaatregelen, zoals de tweestapsverificatie, noodzakelijk zijn. Wat we niet begrijpen is de slechte informatievoorziening en waarom belangenorganisaties zoals Stichting GOED niet nauwer betrokken worden, temeer daar wij dagelijks vragen hierover krijgen en gedegen feedback kunnen geven.

Op onderstaande punten ontvangen wij graag een antwoord, zodat wij onze achterban, de Nederlanders in het buitenland, adequaat kunnen informeren. 

DigID 

1. Mensen komen er vaak pas na een hoop pogingen en frustratie achter dat de ID-Check (DigiD app) voor hun niet werkt. Deze informatie is zeer moeilijk of geheel niet te achterhalen op de overheidswebsites en er komt geen melding tijdens de ID-check dat het paspoort hiervoor niet geschikt is. Kan deze informatie toegevoegd worden aan de bestaande DigiD app instructies, op de overheidwebsites, voor Nederlanders in het buitenland. Tevens zou een foutmelding zoals, uw paspoort is niet geschikt, in de DigiD app mensen erop kunnen attenderen. Dit probleem is bij ons sinds mei 2019 bekend. Logius heeft ons medegedeeld, dat de oplossing hopelijk tegen het einde van dit jaar gerealiseerd kan worden.
2. Het afhalen van de DigiD activeringscode is uiteraard een groot obstakel voor veel mensen, zeker als dat in Nederland moet gebeuren, omdat het of niet mogelijk is bij de ambassade of deze te ver weg is. Wij zouden graag willen weten of er meer locaties beschikbaar komen, waar men een DigiD activeringscode kan afhalen. Het is ons niet duidelijk waarom dit niet bij iedere ambassade mogelijk wordt gemaakt.
3. Nederlanders die hun Nederlanderschap hebben verloren, kunnen geen DigiD aanvragen, terwijl zij wel vaak nog met de Nederlandse overheid te maken hebben. Welke oplossing wordt hen aangeboden? 

Overheidsinstanties 

• De belastingdienst, de SVB, het CAK en de UWV kunnen personen inschrijven in de RNI. De bestuursorganen zijn door Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aangewezen om informatie aan te leveren aan de RNI. Deze bestuursorganen worden in de wet Aangewezen Bestuursorganen (ABO’s) genoemd. Waarom kan de UWV, zijnde een ABO, niet een nieuwe activeringscode per post versturen, terwijl de SVB dit wel kan? De UWV is bevoegd personen in te schrijven in de RNI en ook verplicht om vervolgens de adreswijzigingen bij te houden. Zij verifiëren aan wie ze uitkeringen verschaffen, net zoals de SVB dit met de pensioenen doet. We hebben dit vorig jaar voorgesteld aan de UWV en zij zouden dit bespreken, echter tot op heden hebben we hierop geen antwoord ontvangen. Wat zijn de mogelijkheden voor andere ABO’s om net als de SVB de activeringscode per email op te sturen? 

Het e-IDAS als inlogmiddel voor Nederlanders in het buitenland.

• Het klinkt mooi voor Nederlanders die in een EU-land wonen. Inloggen bij de Nederlandse overheidsdiensten via een kanaal van het desbetreffende woonland. Een DigiD zou dan niet meer nodig zijn. Onder andere de SVB publiceerde hierover in april 2019 een persbericht. (https://pers.svb.nl/inloggen-over-de-europese-grenzen-heen/) Bij navraag bij de SVB, e-IDAS en DigiD kon niemand echter verdere informatie verschaffen over de inlogmiddelen, anders dan dat ze bestaan. Over deze inlogmiddelen is derhalve niet veel bekend. Die van Spanje en Duitsland blijken zeer lastig of geheel niet beschikbaar te zijn voor Nederlanders. Het is niet juist dat er persberichten uitgaan, zonder dat er enige verdere informatie bekend is. Het draagt alleen maar bij aan de al bestaande frustratie en verwarring. Waar kunnen Nederlanders in het buitenland hierover duidelijke informatie vinden en bij welke overheidsinstantie? Welke inlogmiddelen zijn in welk land aan te vragen en te gebruiken, als je alleen de Nederlandse nationaliteit bezit? In de woonlanden zelf is hierover ook weinig bekend. 

Als laatste maar zeker niet minst belangrijkste

• Erken Nederlanders in het buitenland als speciale doelgroep waar rekening mee gehouden moet worden. Onlangs was Stichting GOED uitgenodigd, voor de eerste keer, bij het 5de DigiD burgerpanel. Een stap in de goede richting. Wij kregen te horen dat er wordt getest met 6-8 personen voor specifieke doelgroepen. Echter is er geen testgroep voor Nederlanders in het buitenland, die vaak tegen dezelfde, maar ook hele andere problemen aanlopen.
• Daarom als advies; betrek en informeer deze groep Nederlanders actief en veel meer bij de digitale ontwikkelingen van de Nederlandse overheid. Zet de vertrokken Nederlandse staatsburger ook op de agenda van de Digitale Overheid.

Wij zien uw reactie op bovenstaande punten gaarne tegemoet. Onze focus ligt op het zo goed mogelijk informeren van Nederlanders in het buitenland, ze te betrekken bij overheidsbeslissingen en hun problemen kenbaar te maken.

We denken graag mee aan oplossingen en verbeteringen.

Het bestuur van Stichting GOED