Checklijst (hulpmiddel) wilsverklaring
Dit document kan u helpen bij het maken van een wilsverklaring. Waar moet aan gedacht worden en waar moeten keuzes over gemaakt worden. Ook uw naasten willen weten welke behandelingen u wel of niet zou willen ondergaan. Het is beter om hier vooraf over na te denken en niet pas als u ziek bent. Dit document geeft niet de antwoorden, maar helpt u wellicht om over alle zaken vooraf na te denken en met name om de juiste keuzes te maken.
Op dit moment is het een algemeen document waarbij gerealiseerd moet worden dat het in elk land anders kan zijn. Het is belangrijk om de wet- en regelgeving van het betreffende land en de nationaliteit van de persoon in acht te houden. Overleg van tevoren met uw dokter wat de mogelijkheden zijn in uw woonland.
Op internet is al veel te vinden over dit onderwerp, maar we hebben het een en ander voor u op een rijtje gezet. Via de links kunt u de informatie nog eens nalezen.
Belangrijke input voor dit document:
https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/levenseinde-en-euthanasie/vraag-en-antwoord/wilsverklaring-opstellen
De eerste vraag is misschien: ‘Waarom een wilsverklaring’?
https://www.deeinder.nl/de-einder/organisatie/wilsverklaring/
“In de afgelopen decennia is medisch-technisch steeds meer mogelijk geworden. Mede hierdoor worden mensen gemiddeld steeds ouder. Een gevolg hiervan is dat we meer en meer zijn gaan nadenken over de problemen die zich kunnen voordoen bij ons levenseinde. Wanneer u ziek bent – maar liever eerder – moet u met uw behandelde arts praten over uw wensen wat betreft medische behandeling, reanimatie, euthanasie of hulp bij zelfdoding.
Maar wanneer u zich bijvoorbeeld in een comateuze toestand bevindt of dementerend bent, dan is een helder gesprek nauwelijks of niet meer mogelijk. U bent dan zoals dat heet ‘wilsonbekwaam’. Anderen, artsen in een ziekenhuis of een verpleeghuis bijvoorbeeld, beslissen in die situatie over uw behandeling. In een wilsverklaring kunt u uw wensen duidelijk maken betreffende behandeling, staken van behandeling, kortom al uw wensen die gaan over uw levenseinde.
Dit gesprek moet eigenlijk al plaats hebben in een veel vroeger stadium en niet in een situatie waarin u afhankelijk en kwetsbaar bent geworden. Zolang u ‘aanspreekbaar’ bent, zal naar uw standpunt worden gevraagd. Wanneer uw standpunt verschilt met uw schriftelijke verklaring, dan zal uw mondelinge verklaring als laatste wens gelden.
De verklaringen kunnen dus belangrijk zijn in de nabije of verre toekomst, wanneer u geen uiting meer kunt geven aan uw wensen. Het is belangrijk dat een familielid of vriend als uw vertegenwoordiger namens u kan optreden of u kan bijstaan als dat nodig is. Verder is het van belang dat uw wilsverklaringen actueel zijn, dus zorg ervoor dat u deze regelmatig vernieuwt en voorziet van een recente datum.
Het is noodzakelijk dat uw arts op de hoogte is van uw wensen. Laat na invulling en ondertekening de verklaringen bij uw arts achter voor het medisch dossier. Het is tevens noodzakelijk dat u regelmatig op dit onderwerp terugkomt”.
Uitleg begrippen
Wilsverklaring
In een wilsverklaring wordt vastgelegd welke medische behandelingen u wel of niet wilt.
Behandelverbod
Dit is een schriftelijke verklaring waarin staat dat iemand niet (meer) behandeld wil worden in een bepaalde situatie.
Reanimeren
Als u een circulatiestilstand krijgt, bijvoorbeeld een hartstilstand, kunnen zorgverleners of mensen in uw omgeving proberen uw hart en ademhaling weer op gang te krijgen. Dat noemen we reanimatie.
Euthanasie
In Nederland staat het woord euthanasie voor het zelfgekozen levenseinde met behulp van een arts. Euthanasie is altijd uit vrije wil; een patiënt moet erom vragen. De arts kan een middel toedienen waardoor een patiënt overlijdt. Dit heet officieel: levensbeëindiging op verzoek.
In veel landen is euthanasie niet toegestaan. Belangrijk is om de regels en wetgeving in uw woonland goed te checken en wat eventuele alternatieven zijn.
Medisch-wetenschappelijk onderzoek
Medisch-wetenschappelijk onderzoek is bedoeld om bijvoorbeeld betere behandelingen van ziekten te vinden. De mensen die aan een medisch-wetenschappelijk onderzoek meedoen heten proefpersonen.
Soorten Wilsverklaringen
Behandelverbod
U kunt in een behandelverbod opschrijven wanneer u geen medische handelingen wilt en dus liever overlijdt, als u geen kwaliteit van leven meer hebt.
Verklaring niet-reanimeren
U kunt een niet-reanimerenpenning bijvoorbeeld aanvragen bij de Patiëntenfederatie Nederland.
U kunt er het beste vanuit gaan dat een Nederlandse niet-reanimatiepenning in het buitenland niet werkt.
Inhoud schriftelijke euthanasieverklaring
U kunt uw vraag om euthanasie opschrijven. Dat document heet een schriftelijk euthanasieverzoek.
- U schrijft dan op wanneer u zou willen dat een arts u helpt met sterven.
- U omschrijft wat voor u ondraaglijk lijden is. Dit is lijden dat u niet meer aan zou kunnen. Ook moet dit lijden niet meer over kunnen gaan, dus uitzichtloos zijn. Als het zover is, beslist uw arts of uw situatie past bij alle 6 zorgvuldigheidseisen van de wet.
Ook als u een schriftelijk euthanasieverzoek heeft, beslist de arts. U heeft geen recht op euthanasie. De arts mag altijd beslissen om geen euthanasie uit te voeren.
Tips voor het schrijven van uw schriftelijk euthanasieverzoek:
- leest u in de brochure Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek
Volmacht – aanwijzen van een vertegenwoordiger
U kunt in uw wilsverklaring ook opschrijven wie namens u praat als u dat zelf niet meer kunt. Die persoon is uw vertegenwoordiger. De vertegenwoordiger mag met uw arts praten en medische beslissingen nemen voor u. Dat mag alleen als u dit niet meer kunt. Dit geldt niet voor euthanasie: dit mag echt alleen als u dat zelf wil.
Testament
Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen:
- Levenstestament
- Testament
Levenstestament
Dit testament maakt de keuzes en wensen tijdens uw leven. Het is mogelijk 1 of meerdere personen een volmacht te geven, daarvoor benoemt u een vertegenwoordiger. Dit is iemand die namens u mag handelen. Het kan 1 of meerdere personen zijn. Het kan zijn dat u een onderscheid wil maken tussen financiële zaken en medische zaken.
Kijk voor meer informatie op: https://www.goedvertegenwoordigd.nl/maatregelen/volmacht-en-levenstestament/toelichting-levenstestament/.
Hier vindt u ook een toelichting wilsverklaring en een levenstestament.
Buitenlandvolmacht
Een buitenlandvolmacht in uw levenstestament is specifiek bedoeld voor het geval u bezittingen in het buitenland hebt. Het Nederlands recht is op (de volmacht in) uw levenstestament van toepassing. Uw bezittingen in het buitenland zullen veelal onder een ander recht vallen. Om deze reden is een op maat gemaakte buitenlandvolmacht in uw levenstestament essentieel.
Testament
Dit testament is bedoeld voor na het overlijden en gaat alleen over financiële zaken. Omdat het kan gaan om veel geld moet een testament altijd worden opgemaakt door de notaris.
Welk erfrecht geldt als ik als Nederlander in het buitenland woon?
Medisch-wetenschappelijk onderzoek
U kunt ook aangeven of u wel of niet mee wilt doen aan medisch onderzoek. Of dat u organen of weefsel wilt afstaan na uw dood. Dit schrijft u op in uw wilsverklaring, zodat uw arts, uw familie en naasten daarvan weten.
Als u naar het buitenland verhuist, staat u niet meer in het Nederlandse Donorregister. U valt dan onder de regels voor orgaandonatie in uw woonland. Verhuist u weer terug naar Nederland, dan krijgt u opnieuw een brief om uw keuze in te vullen.
Hoe schrijft u een wilsverklaring en wat zet u hierin
Er zijn geen vaste regels over hoe u uw wensen moet opschrijven in een wilsverklaring. Dit document kan worden getypt of met de hand worden opgeschreven.
Stel de verklaring op in de taal van uw woonland en check wat de regels aldaar zijn.
Belangrijke punten zijn:
- Noteer uw achternaam en voornamen volledig.
- Geef duidelijk aan wat u wilt, zodat de arts niet kan twijfelen, welke medische behandelingen u wel of niet wilt.
- Indien u geen reanimatie wilt als uw hart stil staat dan moet u dat noteren.
- Geef aan in welke situatie u uitzichtloos ondraaglijk lijdt en of u dan euthanasie wilt.
- Noteer aan het eind van de verklaring de datum waarop u de verklaring schrijft.
- Zet uw handtekening.
Formulieren
- Wilsverklaring
- Behandelverbod
- Euthanasieverklaring
- Volmacht
Een voorbeeld van deze formulieren vindt u op:
TIP: Zorg dat men weet waar uw formulieren te vinden zijn. Dit is vooral belangrijk als uw naaste familie in Nederland woont.
Wilsverklaring(en) aanpassen
Het is goed om regelmatig stil te staan bij uw verklaringen. Zeker als uw situatie of mening veranderd is. De wijzigingen kunt u opnieuw vastleggen. Noteer de datum en onderteken het formulier opnieuw.
