Een onderbelichte route naar dakloosheid is remigratie (Nationale Ombudsman 2019). De laatste vijftien jaar emigreren jaarlijks gemiddeld 40.000 Nederlanders. Ongeveer de helft daarvan keert binnen twee jaar terug naar Nederland (CBS Statline 2020).

Zowel de Nationale Ombudsman als de RVS (Raad Volksgezondheid en Samenleving) onderkennen het probleem van de terugkerende emigrant. Beide dringen er bij de overheid en gemeenten op aan creatieve manieren te bedenken hoe deze remigranten sneller op weg te helpen. De RVS spreekt van een digitaal meldpunt remigratie en de Nationale Ombudsman vindt dat de overheid ervoor dient te zorgen dat burgers zich, ook zonder woning, kunnen inschrijven in de BRP. Stuur dus geen mensen weg, maar wees oplossingsgericht en werk samen met andere gemeenten.

Stichting GOED – update over remigratie

In een van onze vorige nieuwsbrieven stond het bericht ‘Terugkeer naar Nederland wordt steeds lastiger, de woningmarkt zit muurvast’. Naar aanleiding van dit bericht hebben we veel reacties met ervaringen ontvangen, waarvan sommige schrijnend. We zijn zelf gaan onderzoeken hoe we remigranten spoedzoekers zouden kunnen helpen.

Helaas is dit door de coronacrisis enigszins vertraagd. Toch hebben we vorige maand contact kunnen leggen met diverse woningcorporaties die Flexwonen projecten zijn gestart. Er wordt nu voor ons gekeken of remigranten als speciale doelgroep voor Flexwonen in aanmerking zouden kunnen komen. Dit is goed nieuws voor de remigrant, die geen vangnet in Nederland bij familie of vrienden en/of geen financiële middelen heeft om een hoge huur te betalen via de particuliere woningmarkt of de vrije sector.

Wat is Flexwonen nu eigenlijk?

Flexwonen is een breed onderwerp dat gaat over verplaatsbare woningen, tijdelijke transformatie van kantoren of leegstaande gebouwen naar woningen, tijdelijke huurcontracten en gemengde wooncomplexen.

In mei 2019 schreef Kajsa Ollongren, Minister van Binnenlandse Zaken, een brief aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Deze brief begint als volgt;

Met deze brief informeer ik uw Kamer over mijn Stimuleringsaanpak Flexwonen, gericht op de totstandkoming van meer tijdelijke en flexibele woningen op korte termijn. Hiervoor ga ik samen met gemeenten, provincies, corporaties, bouwers en andere partijen aan de slag…….

De gehele brief is hier te lezen.

Ondertussen zijn er al verschillende succesvolle Flexwonen projecten gerealiseerd en worden er in diverse gemeenten nieuwe projecten opgestart. Deze woningen worden beschikbaar gesteld aan een brede doelgroep;

• Internationale kenniswerkers en expats
• Arbeidsmigranten
• Studenten
• Statushouders
• Uitstroom maatschappelijke opvang en beschermd wonen
• Echtscheidingen en andere verbroken relaties
• Huisuitzettingen en gedwongen verkoop
• Tijdelijke herhuisvesting door herstructurering
• Zwerfjongeren
• Ex-gedetineerden

Uiteraard missen we in dit lijstje de Nederlandse remigrant, die even goed een spoedzoeker kan zijn en niet altijd zelfredzaam is. Denk aan gepensioneerden met een klein pensioentje, een gescheiden ouder met kinderen, mensen die speciale medische zorg nodig hebben, mensen wiens visa niet verlengd worden vanwege bijvoorbeeld een overleden partner en zo zijn er nog talrijke andere voorbeelden. Het zijn vaak mensen die noodgedwongen moeten terugkeren, voor wat voor reden dan ook, die tussen wal en schip vallen. Het is helaas geen uitzondering, dat deze mensen geen andere keuze hebben dan bij de daklozenopvang aankloppen.

Voor deze groep spoedzoekers in het bijzonder gaat Stichting GOED zich sterk maken. We gaan hard aan de slag om spoedzoekende remigranten, die niet zelfredzaam zijn, als doelgroep voor Flexwonen projecten in aanmerking te laten komen.

Wij hebben begrepen dat er wellicht meer mogelijkheden zijn in de zogenaamde krimpgebieden Oost-Overijssel, Groningen, Friesland, Drenthe en Zuid-Limburg. Dit zijn door het ministerie formeel aangewezen gebieden. Krimp moet je letterlijk zien als: het aantal inwoners neemt per jaar af en de verwachting dat dit gaat veranderen is niet reëel. Hierdoor worden deze gebieden, gelet op de functies in die gebieden, zoals wegen, scholen of ziekenhuizen, verhoudingsgewijs te duur. Daarom is er veel aan gelegen instroom van buitenaf te bevorderen. Echter dat sluit niet uit dat we ook Flexwonen projecten in de Randstad benaderen.

Waarom huisvesting via Flexwonen?

Zonder adres loop je vast

Het probleem van de remigrant begint, wanneer men zich niet bij een gemeente op een adres kan inschrijven. Geen adres betekent geen inschrijving in de BRP (Basis Registratie Personen), geen zorgverzekering, geen sociale verzekeringen, geen bankrekening, enzovoorts. De bekende vicieuze cirkel.

Tijdelijke huisvesting via Flexwonen geeft remigranten de kans weer in het Nederlandse systeem opgenomen te worden en vervolgens kan er naar permanente woonruimte uitgekeken worden.

Wat nu?

Wij gaan verder met onze gesprekken met woningcorporaties en met ons onderzoek bij gemeenten en andere organisaties, waaronder de Nationale Ombudsman en de RVS. Dit houdt o.a. in dat we de actuele data van het aantal spoedzoekers, onder de remigranten, moeten achterhalen. De vele ervaringsverhalen die we hebben ontvangen zullen ook zeker helpen onze aanbeveling te onderbouwen. Reacties van teruggekeerde spoedzoekers (en andere) zijn ook nu weer welkom en kunnen hieronder worden achtergelaten.

Neem de Nederlandse remigrant als doelgroep op in de toekomstige Flexwonen projecten.

We houden je uiteraard op de hoogte van onze vorderingen.

Digitaal Meldpunt Remigratie voorstel van de RVS

Vanuit het recht op huisvesting moeten remigranten een kans krijgen op het opnieuw opbouwen van bestaanszekerheid in Nederland. Nederlanders die terugkeren uit het buitenland zouden zich moeten kunnen melden bij een digitaal meldpunt remigratie. Via dat meldpunt kunnen ze een afspraak maken in de centrumgemeenten die landelijk aangewezen worden om hierop expertise te ontwikkelen. Er volgt
een gesprek, waarbij kritisch gekeken wordt naar de mogelijkheden voor wonen, werken en inkomen. Daarbij is nadrukkelijk ook aan de orde wat iemand daaraan zelf zou moeten kunnen bijdragen, zowel financieel als praktisch. Op grond daarvan wordt 1) gekeken waar iemand het beste kan gaan wonen met oog op arbeidsmogelijkheden en 2) hoe op die plek een passende (eventueel tijdelijke) woning gevonden kan worden. De gemeente waar het gesprek gevoerd wordt vervult een regiofunctie en is goed op de hoogte van de woning- en arbeidsmarkt in de desbetreffende regio. Een intake betekent nog geen regiobinding, maar zorgt er wel voor dat remigranten niet van het
kastje naar de muur worden gestuurd, en dat eventuele hulpvragen in beeld zijn.

Termen als spoedzoeker, zelfredzaam wat betekenen ze eigenlijk?

Spoedzoeker – Heb je met spoed een woning nodig, maar geen recht op urgentie? Misschien kom je dan wel in aanmerking voor een tijdelijke huurwoning. Tijdelijke huurwoningen worden onder specifieke voorwaarden verhuurd voor een periode van maximaal 2 jaar. In die tijd moet je zelf een andere (huur)woning vinden. 

Zelfredzaam – Zelfredzaamheid is het vermogen van iemand om voor zichzelf te zorgen. In dit geval, kan men de eigen problemen oplossen en zelfstandig aan een woning komen.

De GOED NIEUWS FLASH is een periodieke verschijning om je op de hoogte te houden waar Stichting GOED mee bezig is en onder meer om belangrijke en nuttige informatie te verspreiden via korte aankondigingen.